نوروز در سایر کشورها (۵)

نوروز در هندوستان

«پارسیان هند» نیز نوروز را برپا می‌دارند و این جشن را با خود به دل هندوستان برده‌اند. پارسیان یا همان زرتشتیان هند بیش از هزار سال است که این سنت ایرانی را به هندوستان برده‌اند که تا به امروز نیز تداوم یافته است.

دختران زرتشتی در هند در ستایش زرتشت و آتش، آواز می‌خوانند. تاریخ مهاجرت این پارسیان به کشور هندوستان به شکل دقیق مشخص نیست اما آن‌چه برخی مورخان آورده‌اند این است که این پارسیان بین صد تا دویست سال پس از حمله‌ی اعراب به ایران صورت گرفته است. پس از فروپاشی حکومت ساسانی رفته‌رفته ایرانیان دین اسلام را پذیرفتند اما بودند اقلیتی که به دین اسلام درنیامدند و از طرفی نتوانستند محدودیت‌های ایجادشده را بپذیرند و از این‌رو به هند مهاجرت کردند.

«قصه‌ی سنجان» کتابی است از ادبیات پراکنده به زبان فارسی که از زرتشتیان بر جا مانده است.این کتاب به زبان بهمن پسر کیقباد نقل می‌شود. بهمن کیقباد این روایات سینه به سینه را در سال ۱۶۰۰ میلادی جمع‌آوری کرده است و در این منظومه تاکید کرده که آن‌چه از کوچ پارسیان هند از موبدان مورد اطمینان خود و دیگران شنیده به نظم درآورده است.این گروه مهاجر از سنجان یا سنگان که از توابع شهرستان خواف در استان خراسان بود آهسته‌آهسته به سوی جنوب شرقی ایران کوچ کردند تا به جزیره‌ی هرمز رسیدند اما در آن‌جا نیز از دست مهاجمان در امان نبودند تا این‌که به ناچار راهی کشور هندوستان شدند. در قصه‌ی سنجان در این خصوص آمده است: مقام و جای و باغ و کاخ و ایوان/ همه بگذاشتند از بهر دینشان/ به کوهستان همی ماندند صدسال/ چو ایشان را بدین‌گونه شده حال/ ابا دستور و بهدین یگانه/ به سوی شهر هرمز شد روانه.

در این منظومه آمده است که وقتی اعراب به جزیره هرمز رسیدند و آن‌ها خود را در خطر دیدند: زن و فرزند در کشتی نشاندند/ به سوی هند کشتی تیز راندند. در این منظومه هم‌چنین آمده است که این گروه از زرتشتیان ایران در کشتی نیز دچار طوفان و مشقت بسیار می‌شوند و در آخر به هندوستان می‌رسند. برخی از محققان نیز بر این نظر هستند که این روایت که همان قصه‌ی سنجان است روایتی است راستین از آن‌چه بر بخشی از زرتشتیان ایران پس از حمله‌ی اعراب گذشته است. زرتشتیان ایران وقتی به هندوستان رسیدند آداب و رسوم‌هایشان به مرور رنگ و بوی موطن جدید یافت. «ارزان سام وادیا، یکی از زرتشتیان شهر بمبئی می‌گوید: «پارسيان در طول سال‌ها بسياری از آداب مردم هند را پذيرفتند. بدين ترتيب بسياری از آداب قديمی ايرانی ناپديد شدند. غذا و لباس پارسيان امروز شبيه غذا و لباس مردم هند است. تنها تشابهی که ميان زرتشتيان هند و ايران وجود دارد، برخی رسوم مذهبی و دعاهاست. چرا که اين دعاها همگی از اوستا گرفته شده‌اند.» در میان پارسیان هند از مراسم چهارشنبه‌سوری و برخی مراسم نوروز مانند مراسم تحویل سال نو و … خبری نیست که نشان‌گر آن است که تاثیرات محیط جدید توانسته است تغییرات بسیاری در شکل برگزاری نوروز در میان پارسیان هند ایجاد کند. پارسیان هند هم‌اکنون صدهزار نفر برآورد می‌شوند که بیش‌تر ةن‌ها در شهر بمبئی زندگی می‌کنند.

جشن «هولی» جشن مرسوم در هندیان است که در واقع همان نوروز هندیان است.در واقع این جشن، جشنی است که مطابقت‌هایی با جشن نوروز دارد. فلسفه‌ی این جشن تازه‌شدن فصل است و زمان آن اولین کامل‌شدن قرص ماه در پایان فصل سرما است که معمولا بین ۲۵ اسفندماه تا ۵ فروردین ادامه دارد.