عین القضات همدانی با نام کامل عبدالله بن محمد بن علی میانجی همدانی (همدان ۵۲۵-۴۹۲ هجری قمری) حکیم، نویسنده، شاعر، مفسر قرآن، محدث و فقیه بود. او به زبان‌های فارسی، عربی و پهلوی میانه آشنایی داشت و در عین حال در عرفان و تصوف در بالاترین جایگاه قرار داشته‌است.

او در شهر همدان در یک خانواده شافعی مذهب متولد گردید و در خدمت پدرش ابوبکر محمد ابن علی علوم، معارف و عرفان اسلامی و طریق علوم قضا را فرا گرفت و خود نیز به درجه افتاء و منصب قاضی همدان رسید. چندی بعد در خراسان، به محضر درس استادانی مانند عمر خیام و ابو عبدالله محمد بن حمویه جوینی راه یافت و بهره علمی و معنوی بسیار گرفت و در کلام و حکمت و عرفان و ادب پارسی و عربی به درجات عالی رسید.

 

ما مرگ و شهادت از خدا خواسته‌ایم                   
وان هم به سه چیز کم‌بها خواسته‌ایم

    گر دوست چنین کند که ما خواسته‌ایم                
ما آتش و نفت و بوریا خواسته‌ایم

شب روز کند یار، چو بنماید روی

وز روز شب آورد، چو بگشاید موی

آن بنماید که تا بیاراید کوی

وآن بگشاید که تا چو مشک آید بوی

***

آن بت که مرا داد به هجران مالِش

دل گم کردم میان زلف و خالَش

پرسند رفیقان من از حال دلم!

آن دل که مرا نیست چه دانم حالش

***

چون من نبود کس به جهان درخور عشق

زان بر سر من نهاد چرخ افسر عشق

یکباره شدم به طبع دل چاکر عشق

دارم سر آن که سر کنم در سر عشق